Fundacja Rodzinna: Nowe Przepisy i Ich Znaczenie dla Polskich Firm Rodzinnych

Rządowe Centrum Legislacji na początku listopada br. opublikowało najnowszy projekt ustawy o fundacji rodzinnej. To przepisy, na które polskie firmy prywatne i rodzinne czekały od wielu lat. Aktualny projekt uwzględnia część uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji społecznych. Najważniejsze jednak, że fundacje rodzinne w Polsce będą objęte zwolnieniem od podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).

Dlaczego Fundacje Rodzinne Są Tak Ważne?

Z danych Instytutu Biznesu Rodzinnego wynika, że w przeciągu najbliższych pięciu lat sukcesję planuje ok. 57% firm rodzinnych. Przy czym tylko 8,1% następców przedsiębiorców deklaruje chęć poprowadzenia firmy stworzonej przez rodziców. Skuteczny proces sukcesji jest jednak możliwy co do zasady jedynie wtedy, gdy nestorzy posiadają następców, którzy będą w stanie oraz będą chcieli dalej poprowadzić biznes, lub co najmniej sprawować w nim funkcje właścicielskie, powierzając zarządzanie profesjonalnemu zarządowi. Niestety nie zawsze ten warunek jest możliwy do spełnienia.

Aktualne Przepisy Dotyczące Sukcesji w Firmach Rodzinnych

W aktualnym stanie prawnym nestorzy firm rodzinnych mają ograniczone możliwości przekazania swojego biznesu. Mogą korzystać z rozwiązań zawartych w przepisach Kodeksu cywilnego (KC) oraz Kodeksu spółek handlowych (KSH). Polskie prawo przede wszystkim koncentruje się na ochronie jednostkowych interesów spadkobierców lub wspólników spółek, co nie gwarantuje stabilności prowadzenia biznesu zgodnie z wolą założyciela firmy. Brak odpowiednich rozwiązań jest dostrzegalny zwłaszcza wśród osób, które chciałyby zadbać o przyszłość zgromadzonego majątku na dłużej niż dwa pokolenia.

Cel Ustawy o Fundacji Rodzinnej

Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, celem ustawy jest kompleksowe wzmocnienie narzędzi prawnych do przeprowadzenia procesów sukcesyjnych poprzez dodanie do polskiego systemu prawa instytucji służącej do gromadzenia rodzinnego majątku. Ustawa ma na celu umożliwienie zachowania kapitału w kraju na wiele pokoleń oraz zwiększenie potencjału krajowych inwestycji. Jest to odpowiedź na postulaty zgłaszane przez środowisko firm rodzinnych wprowadzenia regulacji ułatwiających wielopokoleniową sukcesję oraz pogodzenie interesów związanych z działalnością gospodarczą i prywatną.

Fundacja Rodzinna „w Pigułce”

Zadaniem fundacji rodzinnej ma być realizacja celów określonych przez fundatora, w oparciu o przekazany przez niego majątek. Pozwoli to budować ład rodzinny, co szczególnie dotyczy rodzin związanych z biznesem, oraz będzie służyć akumulacji kapitału, co zwiększa szanse na podjęcie aktywności inwestycyjnej.

Fundatorem będzie mogła być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która przekaże aktywa fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna będzie mogła być założona przez więcej niż jedną osobę, także przez osoby niespokrewnione. Fundacja rodzinna będzie zarządzać majątkiem w oparciu o mienie przekazane przez fundatora oraz wypracowane zyski, majątek nabyty w zamian za dotychczas posiadany itp. Fundacja rodzinna będzie spełniała określone świadczenia na rzecz beneficjentów wskazanych przez fundatora.

Co z Podatkami?

Ustawa o fundacji rodzinnej wprowadza zmiany w przepisach dotyczących podatków od spadków i darowizn, PIT i CIT. Wniesienie majątku do fundacji rodzinnej będzie neutralne podatkowo. Fundacja rodzinna będzie zwolniona „na bieżąco” z CIT, co pozwala jej pełnić rolę tzw. family office, które „bezpodatkowo” gromadzi i reinwestuje zyski pochodzące np. z dywidend, sprzedaży udziałów spółek operacyjnych, wynajmu nieruchomości i innych aktywów.

Efektywna stawka podatkowa dla fundatorów i beneficjentów z tzw. grupy „zero” wyniesie 15%, a podatek pojawi się dopiero w momencie dystrybucji środków. Fundacja rodzinna nie będzie korzystała z nadzwyczajnych preferencji podatkowych niedostępnych dla innych podmiotów.

Kiedy Nowe Przepisy Wejdą w Życie?

Zgodnie z planem przepisy mają wejść w życie jeszcze w pierwszej połowie 2023 roku. Planując reorganizację firmy rodzinnej, warto przemyśleć jej strukturę pod kątem nowej ustawy, rozważając skorzystanie z instytucji fundacji rodzinnej jako narzędzia do zabezpieczenia majątku rodziny oraz efektywnego inwestowania.

Źródło:

• Projekt ustawy z dn. 28 października 2022 r. o fundacji rodzinnej.
• Uzasadnienie ustawy z dn. 28 października 2022 r. o fundacji rodzinnej.