Fundacja Rodzinna: Jak Przygotować się do Jej Założenia?

Ustawa o fundacji rodzinnej wchodzi w życie już 22 maja br. Wielu właścicieli firm prywatnych i rodzinnych upatruje w niej rozwiązania swoich wątpliwości związanych z przekazaniem firmy następnym pokoleniom. Dlatego już teraz warto zacząć przygotowania do jej założenia.

Idea Fundacji Rodzinnej

Jak wskazuje na swoich stronach Ministerstwo Rozwoju i Technologii, idea fundacji rodzinnej opiera się na założeniu, że biznes i rodzina są formalnie odseparowane od siebie, ponieważ majątek rodzinny staje się własnością fundacji rodzinnej. Fundacja ma działać jak skarbiec rodzinny, zapewniając rodzinie środki finansowe oraz realizując wizję fundatora i dbając o wartości przyjęte przez niego w biznesie. Fundacja rodzinna ma zatem być środkiem do celu – funkcjonowania przedsiębiorstwa przez pokolenia i zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów.

Sześć Kroków do Założenia Fundacji Rodzinnej

Od strony formalnej do powstania fundacji rodzinnej wymagane jest:

1. Złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej przed notariuszem w akcie założycielskim albo w testamencie;
2. Ustalenie statutu;
3. Sporządzenie spisu mienia;
4. Ustanowienie organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę lub statut;
5. Wniesienie funduszu założycielskiego przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo wniesienie funduszu założycielskiego w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie;
6. Wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych.

Co Zawiera Statut?

Oprócz dokumentu powołującego fundację rodzinną najistotniejszą rolę odgrywa statut. Reguluje on najważniejsze aspekty dotyczące funkcjonowania fundacji rodzinnej oraz ustanowionych w niej organów. Kwestie organizacyjne o charakterze poufnym rodzina może doprecyzować w regulaminie oraz innych dokumentach wewnętrznych fundacji rodzinnej.

Statut fundacji określa:

1. Nazwę fundacji rodzinnej;
2. Siedzibę fundacji rodzinnej;
3. Szczegółowy cel fundacji rodzinnej;
4. Beneficjenta lub sposób jego określenia i zakres przysługujących beneficjentowi uprawnień;
5. Zasady prowadzenia listy beneficjentów;
6. Zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta;
7. Czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony;
8. Wartość funduszu założycielskiego;
9. Zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w ustawie;
10. Podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji;
11. Co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów;
12. Zasady zmiany statutu;
13. Przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.

Jak się Przygotować?

Analizując poszczególne wymogi prawne niezbędne do założenia fundacji, można odnieść wrażenie, że to prosty i nieskomplikowany proces. Niestety, jedynie pozornie. Kto będzie beneficjentem i na jakich zasadach? Jaki majątek zostanie przekazany do fundacji? Jaki będzie zakres działalności fundacji rodzinnej? Kto będzie stał na jej czele? To jedynie przykładowe i najprostsze pytania związane z powołaniem fundacji rodzinnej. Potrzebna jest refleksja i dyskusje w rodzinnym gronie nad wspólnymi celami, wizją i zasadami funkcjonowania, a także rolami poszczególnych członków rodziny. A jest to niewątpliwie proces nie tylko długotrwały i złożony, ale i niejednokrotnie trudny, mogący powodować konflikty.

Ustawa o fundacji rodzinnej w dniu 21 lutego 2023 roku została opublikowana w Dzienniku Ustaw i wejdzie w życie w ciągu trzech miesięcy od jej ogłoszenia, czyli 22 maja br. Zainteresowanym przedsiębiorcom pozostaje zatem niewiele czasu na odpowiednie przygotowanie. W sukcesję warto zaangażować nie tylko nestora i sukcesorów, ale i osoby trzecie – zaufanych menedżerów odgrywających ważne role w rodzinnej firmie lub nawet zewnętrznych doradców, którzy na bazie swojego doświadczenia biznesowego, prawnego i podatkowego mogą przedstawić możliwe rozwiązania.